दशैं गीत

खन्ने, जोत्ने, रोप्ने, गोड्ने पाखुरा नै दरा ।
देश छोडी विदेसिँदा बाँझै बसे गरा ॥
मुखले त कृषिप्रधान देश हाम्रो भन्छौँ ।
पिठो, चामल, गुन्द्रुकसम्म किन्न अर्वौं गन्छौँ ॥ १ ॥

आफ्नूपन बिर्सिएमा हुन्न भन्छन् राम्रो ।
नक्कलले अक्कल नै खाइसक्यो हाम्रो ॥
नेता भर्छन् आफ्नै भुँडी बढाएर कर ।
जनताको बेहाल छ रुन्छन् धरधर ॥ २ ॥

आँसु पुछ्ने कोही छैनन् बूढा बाआमाको ।
न त जन्ती न मलामी देशै उजाड भो ॥
आफ्नै घरमालिक यी विदेशीको दास ।
बन्न गर्छन् मरिहत्ते, डलरको आश ॥ ३ ॥

नगरौँ त जप्नैपर्ने अभावको मन्त्र ।
सुख, शान्ति समाप्ति भो, कस्तो गणतन्त्र ?
हत्या, हिंसा, बलत्कार, भ्रष्टाचार खास ।
जताततै बढेको छ महँगी, सन्त्रास ॥ ४ ॥

यथार्थमा भन्नुपर्दा छैन कतै शान्ति ।
आततायीहरू भन्छन् गछौँ अझै क्रान्ति ॥
शिक्षाक्षेत्र व्यापार भो मात्रै लुट्ने ठाउँ ।
पढीगुनी काम छैन अब कता जाऊँ ! ॥ ५ ॥

भन्छन् छोराछोरीहरू, विदेसिने चाँजो ।
मिलाउँदै ठिक्क हुन्छ, आफ्नै बारी बाँझो ॥
निर्यातभन्दा आयात बढी व्यापार छ घाटा ।
भयो भन्दै रमाउने हामी कत्ति बाठा ! ॥ ६ ॥

माथिदेखि तलसम्म बेरुजुको चाङ ।
कति छारो उडाऊँ आफ्नै कन्याएर आङ ॥
ऐजेरु झैँ परजीवी बने हुन्छ हानि ।
यो चालले कतिञ्जेल चल्ला जिन्दगानी ? ॥ ७ ॥

बाढी, पैह्रो दुर्घटना–ले झन् कुटुकुटु ।
चिमोटे झैँ भित्रभित्र खान्छ सधैँ मुटु ॥
कसरी हो समाधान गर्ने समस्याको ?
अभावले गाँजेकै छ, यही बयासीको ॥ ८ ॥

दुर्गापूजा, दीपावली साथै छठपर्व ।
आँगनमै आएका छन् यसैमा छ गर्व ॥
हात जोरी बिन्ती छ यै नवदुर्गा माई ।
आफैँ आई रक्षा गर हामी सबैलाई ॥ ९ ॥

अन्याय र अत्याचार नहोस् कतैतिर ।
बेकारमा झुकाउन नपरोस् है शिर ॥
दुःखीदाखी नहेपियूँन् नबेचियूँन् नारी ।
गाउँघर वारिपारि नहोस् चोरी जारी ॥ १० ॥

निमूल हून् निन्दनीय, दुष्ट, दुराचारी ।
सुधारिँदै जाऊन् अब आफ्नै खेतबारी ॥
बँझ्याएर विदेसिने नहून् युवाशक्ति ।
नेपालीको हृदयमा जागोस् देशभक्ति ॥ ११ ॥

मानिसमा विद्यमान काम, क्रोध, लोभ ।
मद, महो, मात्सर्य औ ईर्ष्या, राग, द्वेष ॥
रोग, शोक, भोक भागून् सबैको होस् जय !
सुख, शान्ति, समृद्धि होस् यही कामना छ ॥ १२ ॥
छन्द : सवाई ।

लिखु–६, थानसिङ, नुवाकोट ।